ศูนย์วิชาการ แฮปปี้โฮม
รวบรวมและเผยแพร่ ข้อมูลความรู้ทางวิชาการ ที่เกี่ยวข้องในการพัฒนาเด็กและวัยรุ่น
รวมถึงการรับจัดฝึกอบรม สัมมนา กิจกรรมวิชาการ นิทรรศการเผยแพร่ความรู้
เพื่อเป็นการเรียนรู้ร่วมกันระหว่าง ผู้ปกครอง นักวิชาการ และประชาชนทั่วไปที่สนใจ

แก๊สหัวเราะ ภัยร้ายวัยรุ่น
Laughing Gas Addiction
นพ.ทวีศักดิ์ สิริรัตน์เรขา จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น
แก๊สหัวเราะ ทำลายสมอง อย่าหลงลองแค่สนุก
บทนำ
การใช้แก๊สหัวเราะ เพื่อความบันเทิงในกลุ่มวัยรุ่นมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นทั่วโลก ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพร้ายแรง ทั้งทางร่างกายและจิตใจ
บทความนี้นำเสนอภาพรวมของปัญหา ลักษณะอาการ ความเสี่ยงจากการใช้ แนวทางการดูแลรักษา และแนวทางป้องกัน การติดสารเสพติดชนิดนี้ในวัยรุ่น
รู้จักแก๊สหัวเราะ
แก๊สหัวเราะ (Laughing gas) หรือ ก๊าซไนตรัสออกไซด์ (Nitrous oxide) เป็นก๊าซที่ไม่มีสี สังเคราะห์ขึ้นโดย Joseph Priestley นักเคมีชาวอังกฤษ ในปี พ.ศ. 2315 ปกติใช้ในวงการแพทย์เพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวดและใช้ทำให้สงบ ใช้ในการทำหัตถการทางการแพทย์ และทางทันตกรรม
แต่ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา กลายเป็นสารเสพติดที่นิยมในกลุ่มวัยรุ่น ที่เรียกว่า “แก๊สหัวเราะ” เพราะมักทำให้ผู้คนหัวเราะจนท้องแข็งเมื่อสูดดมเข้าไป
ก๊าซจะถูกบรรจุอยู่ในกระป๋องโลหะอัดแรงดันขนาดเล็ก หรือหลอดโลหะรูปแคปซูล ซึ่งจะถูกถ่ายโอนไปยังลูกโป่งผ่านเครื่องจ่าย จากนั้นจึงสูดก๊าซจากลูกโป่งเข้าไป ทำให้เกิดอาการเคลิบเคลิ้มชั่วระยะเวลาสั้น ๆ
การนำก๊าซไนตรัสออกไซด์มาบรรจุแล้วขาย ถือว่ามีความผิดตามพระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 มีความผิดฐานข้อหา “ขายยาแผนปัจจุบันโดยไม่ได้รับอนุญาต” โทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี และปรับไม่เกิน 10,000 บาท หากก๊าซมาจากแหล่งที่ไม่ได้จดทะเบียน ผู้กระทำผิดอาจได้รับโทษจำคุกเพิ่มอีกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 5,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ หากพบผลิตภัณฑ์ที่ต้องสงสัยหรือไม่ได้รับอนุญาต สามารถแจ้งได้ที่สายด่วน อย 1556
สภาพปัญหา
การใช้ไนตรัสออกไซด์ในทางที่ผิด มีมาตั้งแต่มีการผลิตก๊าซมาใช้ประโยชน์ตั้งแต่แรกแล้ว แต่กระแสเริ่มแพร่พลายมากในงานปาร์ตี้และเทศกาลดนตรี ในปี พ.ศ. 2555
ผลสำรวจพบว่า เกือบครึ่งหนึ่งของผู้ตอบแบบสำรวจในสหราชอาณาจักรเคยใช้ไนตรัสออกไซด์เพื่อการสันทนาการ กระป๋องก๊าซมีราคาถูก หาได้ง่าย และไม่ผิดกฎหมาย เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกิดการนำไปใช้ในทางที่ผิด
โดยข้อมูลในหลายประเทศระบุว่าวัยรุ่นอายุระหว่าง 12-18 ปี มีอัตราการใช้แก๊สหัวเราะเป็นสารเสพติดถึงประมาณ ร้อยละ 8-37 ซึ่งนับเป็นหนึ่งในสารเสพติดที่ถูกใช้มากที่สุดในกลุ่มนี้ อายุเฉลี่ยของผู้ที่เริ่มใช้ครั้งแรกคือ 16 ปี
ปัญหาการใช้แก๊สหัวเราะสัมพันธ์กับพฤติกรรมเสี่ยงอื่น ๆ เช่น การใช้แอลกอฮอล์ และสารเสพติดชนิดอื่น รวมถึงปัญหาทางจิตใจ
ลักษณะอาการ
อาการที่พบหลังจากสูดดมแก๊สหัวเราะ มีดังนี้
• เสียงหัวเราะ (giggles)
• ความสุขและความผ่อนคลาย (joy and relaxation)
• การเปลี่ยนแปลงของเสียง การมองเห็น และการสัมผัส (changes to sounds, sight and touch)
• อาการวิงเวียนศีรษะ (dizziness)
• อาการปวดหัว (headaches)
• เป็นลมหรือล้มลง (fainting or falling over)
• ความสับสน (confusion)
อันตรายจากการสูดดมแก๊สหัวเราะโดยไม่มีออกซิเจน อาจนำไปสู่ภาวะขาดออกซิเจนรุนแรง ทำให้หมดสติหรือสมองเสียหายถาวรได้ การใช้ในปริมาณมากและบ่อยครั้งอาจทำให้ระบบประสาทเสื่อมสภาพ รวมถึงความเสียหายต่อร่างกายหลายระบบ เช่น ระบบทางเดินหายใจ และระบบหัวใจและหลอดเลือด
นอกจากนี้ ยังพบภาวะขาดวิตามิน B12 จากการใช้ต่อเนื่อง ส่งผลให้เกิดความผิดปกติทางระบบประสาท และจิตใจอย่างรุนแรงในวัยรุ่น เช่น อ่อนแรง ปวดชานิ้วมือนิ้วเท้า เดินลำบาก การมองเห็นพร่ามัว อาการประสาทหลอน อารมณ์แปรปรวน ความจำเสื่อม
อาการถอนไนตรัสออกไซด์ โดยร่างกายจะตอบสนองอย่างรุนแรงหากไม่ได้รับปริมาณที่คุ้นเคย ได้แก่
• ปวดศีรษะ (headache)
• คลื่นไส้และอาเจียน (nausea and vomiting)
• นอนไม่หลับ (insomnia)
• เหงื่อออก (sweating)
• วิตกกังวล (anxiety)
ความเสี่ยงจากการใช้
การใช้แก๊สหัวเราะ หรือไนตรัสออกไซด์ นอกจากอันตรายที่เกิดขึ้นโดยตรงจากคุณสมบัติของก๊าซแล้ว ยังมีความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องด้วย ได้แก่
• อาการจากความอยากใช้มากขึ้นเรื่อย ๆ ในช่วงเวลาสั้น ๆ
• อาการถอนยา โดยร่างกายจะตอบสนองอย่างรุนแรงหากไม่ได้รับปริมาณที่คุ้นเคย
• บางคนสูดดมโดยตรงจากกระป๋องหรือเครื่องจ่ายยาแทนการใช้ลูกโป่ง ซึ่งอาจทำลายลำคอและปอดได้
• การใช้ลูกโป่งร่วมกันอาจแพร่เชื้อได้
• การใช้ร่วมกับยาหรือแอลกอฮอล์อื่น ๆ เพิ่มความเสี่ยงต่ออันตราย เนื่องจากผลกระทบคาดเดาได้ยากและควบคุมได้ยาก
• ก๊าซไนตรัสออกไซด์ อาจทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ เพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลว
• การใช้ไนตรัสออกไซด์ในพื้นที่จำกัด เช่น รถยนต์หรือเต็นท์ อาจเพิ่มความเสี่ยงได้
• กระป๋องมีแรงดันสูงและอาจทำให้เกิดการระเบิดได้หากอยู่ใกล้เปลวไฟ
แนวทางดูแลรักษา
การรักษาผู้ติดแก๊สหัวเราะ เน้นการเสริมวิตามิน B12 เพื่อฟื้นฟูสมรรถภาพของระบบประสาท ควบคู่กับการบำบัดพฤติกรรมและจิตใจ รวมถึงการบำบัดแบบบูรณาการ ที่เน้นทั้งผู้ป่วยและครอบครัวเพื่อป้องกันการกลับมาติดซ้ำ
การรักษาในบางกรณีอาจมีการใช้ยาร่วมกับการบำบัดรักษาด้านจิตใจ เพื่อเพิ่มโอกาสการฟื้นฟูสมรรถภาพ และลดความเสี่ยงจากอาการทางจิตเวช
การล้างพิษ (detoxification) ช่วยให้ร่างกายสามารถขับสารเสพติดและเกิดอาการถอนยาได้ ควรอยู่ภายใต้การดูแลของ บุคลากรทางการแพทย์และสุขภาพจิตตลอด 24 ชั่วโมง ช่วยให้มั่นใจได้ถึงความปลอดภัยและความสะดวกสบายสูงสุด
แนวทางการป้องกัน
การป้องกันปัญหาการใช้แก๊สหัวเราะในวัยรุ่น ต้องสร้างความรู้ความเข้าใจถึงโทษและผลกระทบจากการใช้สารนี้แก่วัยรุ่น ผู้ปกครอง และชุมชน รวมถึงการควบคุมการจำหน่าย และการเข้าถึงสารได้อย่างเหมาะสม
นอกจากนี้ การส่งเสริมสุขภาพจิตและกิจกรรมสร้างสรรค์ในวัยรุ่น รวมถึงการสังเกตพฤติกรรมเสี่ยงที่อาจนำไปสู่การใช้สารเสพติดเป็นสิ่งสำคัญ
บทสรุป
แก๊สหัวเราะ หรือ ก๊าซไนตรัสออกไซด์ (Nitrous oxide) เดิมใช้ในทางการแพทย์เพื่อบรรเทาปวดและทำให้ผู้ป่วยสงบ แต่ถูกนำมาใช้ผิดวัตถุประสงค์ในกลุ่มวัยรุ่น เพราะทำให้เกิดความรู้สึกเคลิบเคลิ้มและหัวเราะชั่วขณะ โดยมักบรรจุในกระป๋องแล้วสูดดมผ่านลูกโป่ง
อาการทั่วไปหลังสูดดมจะหัวเราะ คึกคัก ผ่อนคลาย เวียนหัว ปวดศีรษะ สับสน เป็นลม และมีอันตรายร้ายแรง ได้แก่ ภาวะขาดออกซิเจนจนหมดสติหรือสมองเสียหาย ระบบประสาทเสื่อมจากการใช้บ่อย ภาวะขาดวิตามิน B12 และอาการถอนเมื่อหยุดใช้
แนวทางป้องกัน ได้แก่ สร้างความรู้ความเข้าใจแก่เยาวชน ผู้ปกครอง และชุมชน ควบคุมการจำหน่ายและเข้าถึงสาร ส่งเสริมสุขภาพจิต กิจกรรมสร้างสรรค์ และเฝ้าสังเกตพฤติกรรมเสี่ยงเพื่อลดโอกาสเข้าสู่การใช้สารเสพติด
เอกสารอ้างอิง
พระราชบัญญัติยา พ.ศ.2510. (20 ตุลาคม 2510). ใน: ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 84 (ตอนที่ 101 ฉบับพิเศษ); หน้า 7-68.
American Addiction Centers. (2024). Nitrous Oxide (whippet) abuse, side effects & treatment. from https://americanaddictioncenters.org/inhalant-abuse/nitrous-oxide-whippets
German Federal Institute for Risk Assessment (BfR). (2025). Laughing gas: a risky 'party drug'. from https://www.bfr.bund.de/en/notification/laughing-gas-a-risky-party-drug/
Gervais, J. B. (2025). Clinicians warn of rising nitrous oxide risks in adolescents. from https://www.medscape.com/viewarticle/clinicians-warn-rising-nitrous-oxide-risks-adolescents-2025a1000opt
Insight Young People. (2024). Advice for parents or guardians - nitrous oxide - laughing gas. from https://insightyoungpeople.org.uk/worried-about-someone/child-or-dependent/advice-for-parents-nitrous-oxide/
Oxford Treatment Center. (2025). Nitrous oxide abuse: Finding addiction help. from https://oxfordtreatment.com/prescription-drug-abuse/nitrous-oxide/
Spaargaren, B. (2020). Socio-demographic, behavioral and mental-health factors associated with recreational nitrous oxide use in adolescents. [PDF file]. from https://www.ggdwb.nl/app/uploads/sites/3/2021/09/Research-Article-Lachgasgebruik-jongeren.pdf
บทความทั้งหมดยินดีให้นำไป เผยแพร่เพื่อความรู้ได้ โดยกรุณาอ้างอิงแหล่งที่มา
ทวีศักดิ์ สิริรัตน์เรขา. (2568). แก๊สหัวเราะ ภัยร้ายวัยรุ่น. จาก https://www.happyhomeclinic.com/mh26-laughing-gas.html
(บทความต้นฉบับ: กันยายน 2568)

นพ.ทวีศักดิ์ สิริรัตน์เรขา
จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น
การศึกษา
· แพทยศาสตร์บัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
· วุฒิบัตรแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ สาขาจิตเวชศาสตร์เด็กและวัยรุ่น (จุฬาฯ)



ชุดความรู้ สุขภาพจิตเด็กและวัยรุ่น